Czy zdarzyło Ci się założyć świeżo wyprany ulubiony sweter i z przykrością stwierdzić, że ledwo możesz się w niego wcisnąć? A może zmysłowa sukienka w kolorze głębokiej czarni po pierwszym praniu stała się bardziej szara niż czarna? Najczęstszą przyczyną takich przykrych niespodzianek jest brak dekatyzacji tkaniny, czyli materiał przed przekazaniem do szycia nie został w odpowiedni sposób zahartowany. Niestety pod wpływem wilgoci jego włókna uległy odkształceniu lub odbarwieniu i straciły pierwotny wygląd.
Kiedy trzeba wykonać hartowanie tkaniny?
Dekatyzacja powinna być wykonywana przed rozpoczęciem procesu szycia. Zanim materiał zostanie skrojony pod przyszłe ubrania musi zostać odpowiednio zahartowany. Podczas tego procesu będzie można zaobserwować, jak tkanina reaguje na wilgoć i gorącą wodę. Poddawanie procesowi dekatyzacji skrojonego materiału może skończyć się jego dużym obkurczeniem lub wystrzępieniem i tkanina nie będzie nadawała się do użytku. Dlatego bardzo ważne jest, aby hartowanie tkaniny było wykonywane zanim materiał zostanie pocięty na kawałki potrzebne do wykonania projektu. Dzięki dekatyzacji materiał stabilizuje się i może być poddany dalszej obróbce.
Gotowe ubrania lub akcesoria tekstylne nie powinny być na własną rękę dekatyzowane bez wyraźnego zalecenia od producenta. Rzeczy można prać tylko zgodnie z informacjami zawartymi na metce.
Zalety poddawania materiału działaniu wysokiej temperatury
Dekatyzacja ma wiele zalet, które uszlachetniają tkaninę i przygotowują ją do dalszej obróbki. Przede wszystkim dany materiał poddany hartowaniu stabilizuje się. Włókna wykurczają się i tkanina uzyskuje taką formę, która jest dla niej właściwa. Dzięki temu kolejne prania nie będą powodowały zmiany wymiarów gotowych ubrań.
Następną zaletą dekatyzacji jest przeprowadzenie testu na materiale i upewnienie się co do jego właściwości. Proces pozwala sprawdzić, czy tkanina zbytnio się nie mechaci lub nie tworzą się pętelki na powierzchni. Materiał, który po pierwszym użyciu zyskuje tak negatywne cechy nie powinien być wykorzystywany do szycia odzieży.
Podczas dekatyzacji tkaniny sprawdza się także kolor materiału i jego podatność na odbarwienia.
Ważnym powodem, dla którego warto poddawać nowo kupiony materiał działaniu gorącej wody jest pozbycie się z jego powierzchni chemikaliów i zanieczyszczeń powstałych w trakcie produkcji. Ma to niezwykłe znaczenie zwłaszcza, gdy tkanina będzie używana do szycia ubranek i akcesoriów dla dzieci.
Czy prasowanie tkaniny żelazkiem jest najlepszym sposobem dekatyzacji materiału?
Sposób wykonania dekatyzacji materiałów będzie uzależniony od rodzaju tkaniny. Wszystkie metody są do siebie podobne, ponieważ ich zadaniem jest zahartować materiał poprzez kontakt z wodą o wysokiej lub niskiej temperaturze oraz poddanie działaniu pary wodnej i prasowaniu w najwyższym dopuszczalnym dla danego materiału przedziale stopni Celsjusza.
Niektóre tkaniny lepiej jest potraktować tylko parą z rozgrzanego żelazka niż bezpośrednio ich dotykać. Dotyczy to wszelkich materiałów pokrytych włoskami, czyli aksamitu, weluru, welwetu oraz pozostałych z rodziny pluszu. Oczywiście ta zasada będzie również obowiązywać przy tkaninach bardzo delikatnych i takich, gdzie prasowanie jest zabronione przez producenta.
Jak samodzielnie dekatyzować włókna naturalne?
Dekatyzację można samodzielnie przeprowadzić w domu lub zlecić ją profesjonalnej pralni. Metodę hartowania należy dobierać do rodzaju materiału. Dekatyzacja sprowadza się do wykonania prostych czynności, dzięki którym możemy zachować ładną barwę, a ubraniom pozwoli utrzymać ich pierwotny kształt.
Jak dekatyzować bawełnę?
Bawełna jest tkaniną, którą obowiązkowo należy poddawać dekatyzacji przed rozpoczęciem wykrojów. Najlepszym sposobem na wykurczenie bawełny jest wypranie jej w pralce w temperaturze 60°C. Tkaniny powinny być posegregowane kolorami. Jeśli prane są materiały o różnych kolorach warto użyć chusteczek wyłapujących kolory, aby uniknąć zafarbowania. Jeszcze wilgotną tkaninę można przeprasować żelazkiem, aby wyprostować materiał i przyszykować go do dalszej obróbki.
Sprawdzony sposób na hartowanie lnu
Len stają się coraz bardziej popularny ze względu na swoje liczne zalety. Tkanina lniana jest materiałem naturalnym, który może ulec znacznemu obkurczeniu podczas przeprowadzania procesu hartowania. Dlatego często dekatyzacja musi być powtórzona, aby mieć pewność, że uszyte ubranie nie będzie zmieniać rozmiarów podczas prania. Len należy wyprać w pralce lub ręcznie w temperaturze 60°C i wyprasować gorącym żelazkiem.
Dekatyzacja wełny
Dzianiny wełniane są wrażliwe, dlatego należy unikać prania wełny w gorącej wodzie. Dekatyzację trzeba przeprowadzać najlepiej z użyciem pary wodnej lub poprzez pranie ręczne w temperaturze 30°C. Ostrożność należy zachować zwłaszcza w przypadku wełny szlachetnej takiej jak moher, kaszmir lub merynos. Dzianiny wełnianej nie wolno odwirowywać i najlepiej suszyć ją rozłożoną na płasko, aby nie uległa zdeformowaniu.
Tkaniny bambusowe - czy muszą być poddane dekatyzacji?
Materiały bambusowe coraz śmielej wkraczają do przemysłu tekstylnego. Cenione są za swoją delikatność i wytrzymałość. Produkowane z nich są zwłaszcza ubranka oraz akcesoria dla najmłodszych dzieci. Tkaniny bambusowe mają bowiem właściwości antygrzybiczne i są w stu procentach bezpieczne dla delikatnej skóry dzieci. Bambus należy do włókien naturalnych i trzeba poddać go dekatyzacji. W warunkach domowych moczymy materiał bambusowy w ciepłej wodzie o temperaturze 30-40°C. Następnym etapem jest prasowanie z użyciem pary.
Dekatyzacja delikatnego jedwabiu
Tkaniny jedwabne można samodzielnie dekatyzować w wodzie, tylko jeśli producent na to zezwolił. Jedwab jest niezwykle delikatny i pod wpływem działania wilgoci może stracić swoje właściwości. Jeśli zakupiony materiał można prać trzeba to zrobić to ręcznie i w chłodnej wodzie. Inną metodą jest zawinięcie tkaniny w grubszy mokry materiał i pozostawienie na około 5 godzin. Jedwabną tkaninę można prasować przez bawełnianą ściereczkę letnim żelazkiem.
Hartowanie tkanin z wiskozy
Wiskoza jest tkaniną pochodzenia naturalnego, ale bardzo mocno przetworzoną przy użyciu substancji chemicznych. Można ją dekatyzować chociażby w celach higienicznych. Wiskozę należy włożyć do zimnej wody, a następnie wyprać w pralce w temperaturze 60°C. Wilgotną tkaninę wiskozową należy wyprasować gorącym żelazkiem.
Dekatyzacja materiału o mieszanych składach
Dekatyzacja tkaniny o mieszanych składach odbywa się zgodnie z zasadą, że metoda hartowania musi być dopasowana do najdelikatniejszych włókien. Jeśli w składzie materiału jest jedwab należy go dekatyzować zgodnie z zaleceniami odnośnie do tkanin jedwabnych. Natomiast, gdy materiał składa się z poliestru i wełny, trzeba go hartować tak jak dzianiny wełniane.
Włókna syntetyczne i sztuczne zazwyczaj nie wymagają dekatyzacji. Jednak warto nowo zakupiony materiał wyprać zgodnie z zaleceniami producenta. Dzięki temu będzie można przed wykonaniem wykroju przekonać się o rzeczywistej kondycji materiału. Pranie zapewni również świeżość tkaninie i pozbawi ją nieprzyjemnego chemicznego zapachu pozyskanego w procesie produkcji.
Niektóre materiały poddawane są dekatyzacji w celu uzyskania pożądanego wyglądu. Dotyczy to na przykład tkanin jeansowych, które dzięki praniu w najwyższej temperaturze uzyskują charakterystyczne przebarwienia.
Tkaniny, które nie wymagają poddania procesowi dekatyzacji
Niektórych tkanin nie wolno dekatyzować, ponieważ mogłyby stracić nadane im specjalne właściwości. Należą do nich tkaniny wodoodporne - kodura, materiał Oxford. Jeśli na metce tkaniny jest znak zabraniający prania i nakazujący tylko czyszczenie chemiczne, domowa dekatyzacja nie powinna być wykonywana.